BİR ÖĞRENCİDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER…
Kompozisyonda en önemli ayrıcalık, farklı düşünebilmektir. Bu ayrıcalık, kişinin yeteneğine ve becerisine göre değişir. Sanatçının diğer insanlardan farkı, yorum zenginliğidir. Eğer öğrenci yorum yönünden zayıfsa, en azından olaya farklı bakabilmelidir. Nereye değil, nereden baktığını fark ettirebilmelidir. Örneğin, olaya yukarıdan, aşağıdan veya bir balığın, böceğin gözünden ya da resmin içinde bulunan herhangi bir insan yahut hayvanın gözünden bakabildiğini göstermelidir.
Bir diğer unsur kurgu yerleştirmesidir. Çizilecek konuyu, kağıda iyi yerleştirmeniz, resmin nereden başlayıp, nerede bittiğini iyi anlatmanız gerekir. Seyircinin gözünü resmin içerisinde gezdirerek, seyirciyi resmin bir bölgesine sabitlemeliyiz. seyirciyle kontakt kurabilmenin sırrı, figürleri resme doğru yerleştirmekle mümkündür.
Resimde önemli olan diğer konu da, etki ve tepkilerdir. Bu husus kontrastlarla da ilgilidir. figürlerin birbirleriyle ilişkilerini içerir. Tek figüre hakim olmaktan öte; birçok figürü birbiriyle kaynaştırıp konuyla uyuşmasını gerçekleştirir.
KOMPOZİSYONLARDA DİKKAT EDİLECEK UNSURLAR
Kompozisyon kurallarını çevreleyen, resmimize estetik değerler kazandırabilecek yardımcı unsurlar şunlardır:
1. HAREKET DEĞİŞİKLİĞİ: Bir hareket ve fikrin hakimiyetinin belirginleştirilmesi.
2. ELEMANLARIN DEĞİŞİKLİĞİ: Şekillerin farkının ortaya çıkarılması.
3. ÇİZGİ DEĞİŞİKLİĞİ: Doğru, eğri değişikliği ve bunlardan birinin ritminin vurgulanması.
4. ŞEKİLLERİN DEĞİŞİKLİĞİ: Üçken kare ve yuvarlak değişikliği ve bunların birinin hakimiyetinin belirtilmesi.
5. ALANLAR: Büyük küçük değişikliği ve bunlardan birinin hakimiyetinin belirginleştirilmesi
6. YÖNLER: Yatay dikey hareketlenme ve bir direksiyon hakimiyetinin açığa çıkartılması.
7. DEĞERLER: Açık koyu değişikliği ve bunlardan birinin hakimiyetinin belirtilmesi.
Bu unsurlar, kompozisyonda tam anlamıyla birinin diğerine baskın olması bakımından kontrast oluşturur ve uyumsuzluğa uyum yüklememizi sağlar.
Kısacası, çizdiğimiz resimde;
1. Nesneleri birbirinden ayırırız.
2 Resimde vurgulamak istediğimiz yeri, seyircinin görmesini sağlarız.
3. Nesneyi açık ve koyu tonların kullanımıyla daha çarpıcı gösteririz. Böylece resmimizdeki nesne daha iyi anlatılır, biz de nesneyi daha iyi kavrarız.
4. Kişinin kendi tarzını sunmasını kendine ait dokusal özelliğiyle ortaya koymasını sağlarız.
RİTM: Birbirini izleyen ve tekrarlayan farklılıkların akıcılık sağlayabilmesidir. Eğer tekrarlar birbirinin aynısı ise, şekil tam olarak gözümüze rahatsızlık ve verebilir ve resmimiz monotonlaşır.
HAREKET: Resim, bir şekilde temanın odak noktasıdır. Seyirciye vermek istediğimiz mesajı taşıyan nesnelerin fonksiyon birliğinin bulunduğu yerdir. Yani resmin ana eksenidir. Genellikle resim, soldan ve aşağıdan başlar. Resmin ana ekseni de sol ve alt taraflarda oluşur. Ama bu bir kural değildir. Bu ana ekseni, seyircinin dikkatini yoğunlaştırmak için koyu ve açıklar kullanarak oluşturmalıyız.
PERSPEKTİF: Derinlik diyebiliriz. Renk ve çizgi perspektifi olarak ele almalıyız. Perspektif, aynı düzlem üzerinde bulunan nesnelerin bakış noktasına olan uzaklığına göre: gerçek boyutluluk ve gerçek renklerinden daha büyük, daha koyu, daha küçüak ve daha açık görünmesidir.
Siyah beyaz çerçevesi içerisinde figürleri tonlayarak; yakındaki figürleri koyu ve büyük, uzaktakileri küçük gri ve kağıdın beyazlığını arayacak şekilde boyamak suretiyle perspektifi oluşturabiliriz. Mekanın açık alan ya da ufuk çizgisinin vurgulanması ile resimde derinlik sağlanmış olur.
AÇIK KOYU: Değerlerin derecelendirmesidir. Koyu ve açığa giden değerler sonsuzdur. Nesne hangi renkte olursa olsun, mutlaka üzerinde koyu ve açık tonlar vardır. Koyu ve açık tonların resmimize katkıları fazladır.
BOŞLUK DOLULUK: Resimde boşluk ve doluluğu birbirine göre dengelemeliyiz.
DENGE: Resimde figürlerin birbiriyle ilişkisi ve yer çekimiyle bağlantısıdır.
BİRLİK BÜTÜNLÜK: Figürlerin birbiriyle iletişimi ve etki-tepki uyumuna denir. Uyumsuzluklarda uyumu denemek mümkündür.
DOKU: Her nesnenin kendine ait özelliği ve fonksiyonu yani nesnenin kendine özgü doğal eylemi vardır. Resmin seyirciye çok yakın olduğu yerde kullanılan nesne veya figürlerle onların fonksiyonu ve dokusunu açığa çıkartmalıyız. Estetik görünümü ve iyi bir kompozisyon kurgusu olsada uzaktaki figürün dokusal özelliklerine girmeyiz. Sadece hareketi verir belirgin özellikleri çizeriz.
EKONOMİ: Sade ve öz anlatım diyebileceğimiz resimdeki ekonomi unsuru; yaptığımız resimlerle şiir gibi verilmek istenen mesajın en etkili ve en kısa yoldan anlatımıdır.
Görüldüğü üzere resimde kullanmaya çalıştığınız bütün kurallar, bir bütünün parçaları şeklinde olup, hepsi içerik olarak aynı olsalar bile, birbirini tamamlayan unsurlardır.
* Nurşen Görşen
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ... 